Przepisy kodeksu spółek handlowych regulujące temat przekształcenia w spółkę pozwalają w niektórych sytuacjach uprosić całą procedurę, co znacznie przyspiesza proces przekształcenia. Uproszczone przekształcenie cechuje się mniejszą ilością wymagań formalnych, jednak nie każdy może z tej procedury skorzystać. Jakie podmioty i w jakich sytuacjach mogą skorzystać z uproszczonej procedury przekształcenia w spółkę?
Kiedy można skorzystać z procedury uproszczonego przekształcenia w spółkę?
Procedura uproszczonego przekształcenia dotyczy tylko sytuacji, kiedy spółka jawna zamierza przekształcić się w którąś ze spółek kapitałowych (spółkę z o. o., spółkę akcyjna, prosta spółkę akcyjną) pod warunkiem prowadzenia w spółce jawnej przez wszystkich wspólników spraw spółki. Jeśli zatem wszyscy wspólnicy mają prawa do prowadzenia spraw spółki jawnej i zamierzają się przekształcić np. w spółkę z ograniczona odpowiedzialnością, stosować trzeba przepisy o uproszczonym przekształceniu.
Przez odesłanie do przepisów o przekształceniu spółki jawne w zakresie przekształcenia spółki cywilnej, postępowanie uproszczone znajduje również zastosowanie do przekształcenia spółki cywilnej.
Tylko w tych dwóch przypadkach można skorzystać z uproszczonej procedury przekształcenia. Nie będzie to zatem często występująca sytuacja. Jednak biorąc pod uwagę, że mając jednoosobową działalność gospodarczą i mając nieoficjalnego wspólnika bardzo łatwo założyć spółkę cywilną, którą następnie można przekształcać w spółki prawa handlowego, czasem można celowo wygenerować środowisko prawne dla uproszczonego przekształcenia.
Możliwość przekształcenia w trybie uproszczonym wynika z art. 572 KSH. Zgodnie z nim w przypadku przekształcenia spółki jawnej, w której wszyscy wspólnicy prowadzili sprawy spółki, nie stosuje się przepisów art. 557-561. Przepis ten precyzuje jednak, że nie dotyczy to obowiązku przygotowania dokumentów, o których mowa w art. 558 § 2 (załącznik do planu przekształcenia), oraz poddania wyceny aktywów i pasywów spółki badaniu biegłego rewidenta (o ile jest konieczna). W związku z tym, że przepis ten znajduje się w rozdziale KSH pod tytułem: przekształcenie spółki osobowej w spółkę kapitałową, zastosowanie znajdzie tylko w tych typach przekształceń.
Czego nie trzeba robić przy uproszczonym przekształceniu w spółkę?
Cechą uproszczonego przekształcenia jest reedukacja obowiązków w stosunku do tradycyjnego przekształcenia. W tym trybie wspólnicy spółki przekształcanej nie mają obowiązku sporządzenia planu przekształcenia. Wyłączony został także obowiązek zawiadamiania wspólników o zamiarze podjęcia uchwały o przekształceniu, co przyspiesza cały proces przekształcenia o dobrych kilka tygodni. Procedura uproszczonego przekształcenia wyłącza także uprawnienie wspólników do przeglądania w lokalu spółki dokumentów związanych z przekształceniem, prawo do żądania wydania bezpłatnie odpisów tych dokumentów oraz obowiązku ustnego przedstawienia wspólnikom istotnych informacji o przekształceniu.
Jest to raczej oczywiste biorąc pod uwagę, że przy przekształceniu uproszczonym muszą brać udział wszyscy wspólnicy zaangażowani w prowadzenie spraw spółki. Nie są tu bardzo kluczowe elementy przekształcenia, jednak zawsze stanowią ułatwienie i co ważniejsze, pozwalają na zaoszczędzenie czasu.
Jakie dokumenty trzeba sporządzić przy uproszczonym przekształceniu?
W tej uproszczonej procedurze wiemy, że plan przekształcenia nie musi być sporządzony, jednak załączniki do niego już tak. Oznacza to, że wspólnicy spółki jawnej lub cywilnej zamierzających przekształcić się w spółkę kapitałową muszą przygotować następujący zakres dokumentacji:
- projekt uchwały w sprawie przekształcenia spółki,
- projekt umowy albo statutu spółki przekształconej,
- wycena składników majątku (aktywów i pasywów) spółki przekształcanej w przypadku przekształcenia w spółkę akcyjną,
- sporządzenie sprawozdania finansowego dla celów przekształcenia, przy zastosowaniu takich samych metod i w takim samym układzie, jak ostatnie roczne sprawozdanie finansowe
Opinie biegłego rewidenta z badania dokumentów przekształceniowych trzeba uzyskać wyłącznie, jeśli spółka ma zostać przekształcona w spółkę akcyjną. Przed nowelizacją przepisów ograniczających konieczność uzyskiwania opinii biegłego rewidenta był to spory atut tej procedury. Aktualnie stracił on na znaczeniu, bo biegły rewident wyłącznie w kilku przypadkach jest konieczny w procedurze przekształcenia w spółkę.
Czy uproszczone przekształcenie w spółkę ma sens?
I na tym korzyści z przekształcenia uproszczonego się kończą. Jest to zatem po pierwsze procedura dla nielicznych, która ogranicza stopień formalności w procesie przekształcenia, jednak w nielicznym zakresie. Pozwala na skrócenie całego przekształcenia o kilka tygodni wyłączając obowiązek zawiadomień wspólników o zamiarze przekształcenia, co jest dużym plusem, jednak przy przekształceniu, które jest prowadzone w sposób zgodny przez wszystkich wspólników zawiadomienie o planowanym przekształceniu nigdy nie stanowi realnego problemu.
Co ważne, procedura ta jest obowiązkowa dla sytuacji, które spełniają jej warunki. Jeśli zatem spółka jawna lub cywilna nosi się z zamiarem przekształcenia w spółkę z o. o., a dodatkowo wszyscy wspólnicy tych spółek prowadzą jej sprawy, przekształcenie musi odbyć się w ramach tego procesu. Nie wyobrażam sobie jednak sytuacji, w której sąd miałby odmówić wpisu spółki przekształconej tylko z tego powodu, że doszło do zawiadomienia wspólników o zamiarze przekształcenia.
