Spółki osobowe mają ten minus, że nie zapewniają właściwie żadnego bezpieczeństwa ich wspólnikom. Za długi spółki jawnej całym swoim majątkiem i bez ograniczeń odpowiadają wspólnicy tej spółki. W spółce komandytowej taką odpowiedzialność ma komplementariusz. Żeby zapewnić sobie bezpieczeństwo prowadzenia biznesu spółki osobowe przekształcają się w spółki kapitałowe. Od zawsze popularne było przekształcenie w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o. o.). Obecnie na popularności zyskuje także przekształcenie w prosta spółkę akcyjną (PSA). Czy przekształcenie zapewnia wspólnikom bezpieczeństwo przed długami spółki? Odpowiedzialność wspólników przekształconej spółki osobowej za jej długi…
Przekształcenie w spółkę z o. o. lub inną spółkę kapitałową jako sposób na bezpieczniejsze prowadzenie działalności gospodarczej
Z całą pewnością przekształcenie w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością lub inną spółkę kapitałową pozwala wprowadzić biznes na nowe, bezpieczniejsze tory. Dlatego jeśli w działalności prowadzonej w spółce osobowej lub indywidualnie w ramach działalności gospodarczej podejmujesz coraz bardziej ryzykowne działania, realizujesz coraz większe kontrakty, powinieneś zastanowić się nad przekształceniem w bezpieczniejszą spółkę. Taka spółką jest każda ze spółek kapitałowych, która zapewnia rozdzielenie odpowiedzialności wspólnika od odpowiedzialności spółki.
Musisz jednak pamiętać, że jeśli w nowej spółce przekształconej będziesz pełnił funkcję w zarządzie (lub radzie dyrektorów) to Twoje bezpieczeństwo będzie mniejsze. Istnieją bowiem przepisy, które wskazują że zarząd spółki kapitałowej (lub rada dyrektorów w PSA) ponosi odpowiedzialność za długi spółki, którą zarządza. Z tej odpowiedzialności mogą się oni co najwyżej zwolnić np. jeśli w terminie złożą wniosek o upadłość spółki. Ścieżka dochodzenia roszczeń od zarządu jest jednak dość długa i mozolna, dlatego nawet jeśli pełnisz w spółce przekształconej podwójną rolę (wspólnika i zarządu) bezpieczeństwo nie jest 100%, jest ono znacznie większe niż przy spółkach osobowych.
Więcej o odpowiedzialności za długi spółki możesz przeczytać na naszym blogu poświęconym likwidacji i upadłościom spółek: www.likwidacjaspolki.com
Odpowiedzialność wspólników za długi, które istniały przed dniem przekształcenia
Przekształcając spółkę osobową w spółkę kapitałową musisz być jednak świadomy istnienia art. 574 ksh. Zgodnie z nim wspólnicy przekształcanej spółki osobowej odpowiadają na dotychczasowych zasadach solidarnie ze spółką przekształconą za zobowiązania spółki powstałe przed dniem przekształcenia przez okres trzech lat, licząc od tego dnia.
Odpowiedzialność wspólnika spółki osobowej wyrażona w tym przepisie ma charakter odpowiedzialności:
- osobistej i nieograniczonej – co oznacza, że wspólnik odpowiada za zobowiązania zaciągnięte przez spółkę osobową całym swoim majątkiem, bez względu na jego udział w majątku spółki, a także odpowiada on zarówno za należności główne, jak i za należności uboczne,
- solidarnej ze wspólnikami i spółką przekształconą – co oznacza, że wierzyciel może domagać się zapłaty swojej wierzytelności zarówno od spółki przekształconej i wspólników, jak i od każdego wspólnika spółki osobowej, który był wspólnikiem przed dniem przekształcenia, łącznie lub osobno,
- subsydiarnej – co oznacza, że w przypadku gdy egzekucja z majątku spółki przekształconej okaże się po okresie 3 lat bezskuteczna, wierzyciel uprawniony będzie do prowadzenia egzekucji z majątku osobistego wspólników spółki przekształconej, chyba że nastąpiło przedawnienie.
Przekształcenie nie jest zatem z zasady sposobem na ucieczkę przed długami, chociaż w pewnych warunkach może być.
Czy na pewno wiesz, jakie długi powstały przed przekształceniem?
Warto też podkreślić, że przepis ten mówi o długach, które powstały przed przekształceniem. Nie wymaga on zatem tego, żeby te długi były wymagalne. Muszą po prostu sobie istnieć w pewnej rzeczywistości prawnej. Może zatem potencjalnie dojść do sytuacji, kiedy wspólnik przekształcający spółkę może nie wiedzieć nawet, że przekształcana spółka osobowa posiada jakieś długi. A przynajmniej może tutaj być niezłe zamieszanie prawne.
Sytuacja z praktyki: pracownik spółki osobowej zachorował na chorobę na skutek warunków pracy w prowadzonym przez nią zakładzie pracy. Przed przekształceniem umowa o pracę wygasła, strony podały sobie ręce i rozeszły bez złych emocji. Potem spółka się przekształciła. Pracownik nie zgłosił żadnych swoich roszczeń do czasu przekształcenia, a jego choroba w między czasie się rozwijała. Ostatecznie żąda on jednak odszkodowania i zadośćuczynienia za pogorszenie jego stanu zdrowia w skutek niezapewnienia bezpiecznych warunków pracy. Żądanie to kieruje do wspólników spółki osobowej twierdząc, że jego roszczenie powstało przed przekształceniem. W końcu przed przekształceniem pracował w złych warunkach pracy, więc wtedy musiało ono powstać.
Czy pracownik ma racje? Trudno powiedzieć. To sprawa o dużym potencjale prawnym, jednak argumenty pracownika nie są pozbawione sensu.
Odpowiedzialność wspólników ograniczona czasowo. Po trzech latach odpowiedzialność wygasa.
Jest jednak dobra wiadomość. Po pewnym czasie wspólnicy przekształcanej spółki osobowej na pewno są bezpieczni. Przepis mówi bowiem o terminie 3 lat od przekształcenia. Jeżeli zatem wierzyciel nie wytoczy przeciwko wspólnikowi powództwo w okresie biegu terminu określonego w tym przepisie, nie będzie mógł już tego zrobić. Na gruncie art. 574 KSH termin trzyletni jest terminem zawitym. Charakteryzuje się on tym, że wraz z jego upływem dochodzi do wygaśnięcie przysługującego podmiotowi prawa do określonej akcji – w tym zakresie możliwości dochodzenia od wspólnika spółki osobowej odpowiedzialności za roszczenia.
Jeśli zatem byłeś wspólnikiem spółki osobowej, która przekształciła się np. w spółkę z o. o. i dodatkowo minęło 3 lata bez pozwu przeciwko Tobie – możesz spać spokojnie.
