Przekształcenie przedsiębiorcy w spółkę lub jednej spółki w drugą ma tę podstawową zaletę, że nowa spółka (przekształcona) korzysta z zasady kontynuacji dotychczasowego podmiotu (przekształcanego). To powód, dla którego warto rozważyć ten sposób zmiany formy prawnej wykonywania działalności gospodarczej. Co jednak ta zasada oznacza w praktyce? Przekształcenia w spółkę a zasada kontynuacji.
Przekształcenie powoduje powołanie spółki, która kontynuuje działalność dotychczasowego podmiotu
Zasada kontynuacji zawarta jest w artykule 553 KSH. Określa on po pierwsze, że Spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej. Po drugie, że Spółka przekształcona pozostaje podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej. Po trzecie w końcu, że Wspólnicy spółki przekształcanej stają się z dniem przekształcenia wspólnikami spółki przekształconej (z zasady).
W dużym uproszeniu można powiedzieć, że spółka powstająca w wyniku przekształcenia to ta sama spółka lub ta sama działalność gospodarcza, ale w innej „szacie” prawnej (innym typie spółki). Dobrze tłumaczy to Sąd Apelacyjny w Poznaniu, który w wyroku o sygnaturze I ACz 1170/13 wskazał, że: zgodnie z treścią art. 553 § 1 KSH spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej, co należy rozumieć w ten sposób, że spółka ta nie wstępuje, ale jest cały czas ex lege (czyli z mocy prawa) podmiotem tych praw i obowiązków. W przypadku przekształcenia nie ma zatem poprzednika i następcy prawnego, ale istnieje ten sam podmiot w zmienionej formie prawnej.
Zwyczajowo mówi się jednak o tym, że spółka przekształcona jest sukcesorem prawnym spółki przekształcanej. Nie jest to do końca poprawne jeśli chodzi o przepisy prawa, jednak zbliżone pod kątem skutków prawnych.
Skutki cywilnoprawne przekształcenia w spółkę
W przypadku przekształcenia w spółkę treść wszystkich stosunków prawnych, jakie łączyły spółkę przekształcaną lub przedsiębiorcę z innymi podmiotami, pozostaje bez zmian. Oznacza to, że wszystkie umowy zawarte przed przekształceniem obowiązują spółkę powstałą w wyniku przekształcenia oraz co równie ważne – drugą stronę umowy! Spółka przekształcona nie musi wykonywać żadnych dodatkowych czynności, tj. zawierać żadnych aneksów, dokonywać cesji czy też uzyskiwać zgód kontrahentów na zmianę stron umowy. To ważne, bo każda zmiana umowy może powodować pokusę ich renegocjacji, ale także bardzo wygodne szczególnie mając wiele umów.
Dotyczy to nie tylko stosunków umownych, ale także zobowiązań, które mogą mieć swoje źródło pozaumowne, np. z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia, czy czynów niedozwolonych. To może być minusem przekształcenia, jeśli w wyniku przekształcenia chcemy pozostawić niewygodną przeszłość.
Jeśli podmiot, który się przekształca prowadził jakiekolwiek sprawy sądowe, to przekształcenie w myśl przepisów KSH nie wpłynie na nie w żadnym stopniu. Przekształcenie nie powoduje zmiany stron w procesie, a wszelkie orzeczenia, które były wiążące dla spółki przekształcanej, obowiązują także spółkę przekształconą bez konieczności uzyskania na nie nowej klauzuli wykonalności.
Skutkiem zasady kontynuacji jest także to, że wszelkie prawa i obowiązki wynikające z praw rzeczowych i obligacyjnych pozostają przy spółce przekształconej. Wśród praw rzeczowych najistotniejsze znaczenie ma własność nieruchomości, która z dniem przekształcenia przysługuje spółce w nowej formie prawnej. Przyjmuje się, że z dniem przekształcenia spółka nabywa również własność nieruchomości rolnej, bez potrzeby uzyskiwania zgody Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych (działającego na rzecz Skarbu Państwa). Nie stosuje się w tym przypadku wymogu uzyskania zgody Prezesa tej agencji na nabycie nieruchomości. Wynika to z faktu, że zgoda jest wymagana, gdy dochodzi do zmiany właściciela nieruchomości. Tymczasem w przypadku przekształcenia mamy do czynienia z kontynuacją prawa własności.
Skutki pracownicze przekształcenia w spółkę
W dziedzinie prawa pracy w przypadku przekształcenia nie następuje przejście zakładu pracy na nowego pracodawcę, więc nie ma potrzeby stosowania procedury określonej w kodeksie pracy. Pogląd ten bywa jednak kwestionowany, czasem lepiej zatem jest jej dochować.
Więcej na ten temat w innym naszym artykule.
Jeśli zaś chodzi o wpływ przekształcenia w spółkę na Fundusz Świadczeń Socjalnych, możesz o tym przeczytać tutaj.
Skutki administracyjnoprawne przekształcenia w spółkę
W wyniku przekształcenia w spółkę nie dochodzi do zmiany stosunków administracyjnoprawnych, czego głównym skutkiem jest to, że spółkę przekształconą obwiązuje ten sam zakres praw i obowiązków w sferze administracyjnoprawnej, jaki obowiązywał w spółce przekształcanej. Wszystkie wydane decyzje na stary podmiot są zatem obowiązujące nową spółkę. Ma to szczególne znaczenie jeśli chodzi o wszelkiego rodzaju zezwolenia, koncesje i pozwolenia.
W wyroku o sygnaturze II GSK 71/09 NSA w Warszawie orzekł, że istnieje kontynuacja uprawnień wynikających z zezwolenia na prowadzenie apteki udzielonego wspólnikom spółki cywilnej w wypadku przekształcenia jej w spółkę jawną oraz że podmiotem zezwolenia na prowadzenie apteki, udzielonego wspólnikom spółki cywilnej, po jej przekształceniu pozostanie spółka jawna.
Podobnie w wyniku przekształcenia na nową spółkę przechodzi koncesja na sprzedaż alkoholu. Ma to jednak swoje negatywne skutki – jeśli cofnięto Ci koncesję i dokonasz przekształcenia w spółkę w tradycyjnej formie – nowa spółka będzie korzystała z karencji na możliwość ubiegania się o nowe zezwolenie.
Trochę inaczej jest jeśli chodzi o zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego. W tym zakresie zwrócić uwagę trzeba na art. 13 ust. 2 pkt 2 ustawy o transporcie drogowym. Zgodnie z nim w razie przekształcenia przedsiębiorcy posiadającego licencję lub zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego, organ, który udzielił licencji, przenosi w drodze decyzji administracyjnej uprawnienia z niej wynikające z zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego. Trzeba zatem podjąć dodatkową czynność aby móc korzystać z dotychczasowego zezwolenia.
Skutki podatkowe przekształcenia w spółkę
Kwestia skutków podatkowych w procesie przekształcenia jest uregulowana formalnoprawnie nieco inaczej, niż to wynika z brzmienia art. 553 KSH, jednak jeśli chodzi o skutki prawne – bardzo zbliżenie. Na gruncie przepisów podatkowych występuje zasada sukcesji uniwersalnej wynikająca z art. 93a Ordynacji podatkowej. Przepis ten określa, że w przypadku przekształcenia mamy do czynienia z następstwem prawnym. Osoba prawna zawiązana (powstała) w wyniku przekształcenia innej osoby prawnej lub przekształcenia spółki niemającej osobowości prawnej wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki przekształcanej osoby lub spółki.
Przekształcenie jednoosobowego przedsiębiorcy powoduje natomiast, że jednoosobowa spółka kapitałowa powstała w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną wstępuje w przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa przekształcanego przedsiębiorcy związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, z wyjątkiem tych praw, które nie mogą być kontynuowane na podstawie przepisów regulujących opodatkowanie spółek kapitałowych.
Oznacza to m. in. że w związku z przejściem zezwolenia administracyjnoprawnego, spółka przekształcona będzie uprawniona do korzystania ze zwolnienia z opodatkowania dochodów uzyskiwanych z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej.
Skutki przekształcenia w spółkę dla wspólników
Zasada kontynuacji wskazuje także, że wspólnicy spółki przekształcanej uczestniczący w przekształceniu stają się z dniem przekształcenia wspólnikami spółki przekształconej (za wyjątkiem wspólników spółki kapitałowej, których udziały lub akcje zostaną odkupione w trybie art. 5761 KSH).
Sutkiem przyjęcia takiego rozwiązania jest to, że wspólnicy nie muszą składać żadnych oświadczeń dotyczących objęcia udziałów albo akcji w spółce przekształconej, gdyż stają się wspólnikami spółki przekształconej z mocy samego prawa z dniem przekształcenia.
Podsumowując, przekształcenie w spółkę pozwala w dość płynny sposób kontynuować działalność dotychczas prowadzoną. Dzięki temu można zmienić formę prawną wykonywanej działalności gospodarczej, zachowując dotychczas wypracowane mechanizmy. To chyba najważniejszy atut przekształcenia w spółkę na podstawie kodeksu spółek handlowych. Jeśli szukał szczegółowych informacji o przekształceniu śledź naszego bloga. W razie pytań, zapraszamy do kontaktu.
