Powszechnym modelem prowadzenia biznesu w Polsce była spółka z o. o. sp. k. W tym układzie spółka komandytowa realnie prowadziła działalność gospodarczą, a jej komplementariuszem (wspólnikiem zarządzającym, ale tez ponoszącym odpowiedzialność za długi spółki bez ograniczeń) była spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Umowa takiej spółki najczęściej wskazywała, że zyski z działalności spółki komandytowej przypadały w lwiej części komandytariuszowi, który był jej rzeczywistym beneficjentem.
W ten sposób biznes był względnie bezpieczny dzięki spółce z o. o. wskazanej jako odpowiedzialnej bez ograniczeń za długi spółki komandytowej. Ponadto unikano problemu podwójnego opodatkowania, jaki występuje w tradycyjnej w spółce z o. o.
W 2021 roku spółki komandytowe zostały jednak objęte podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT) i najważniejsza zaleta takiego modelu, czyli unikanie problemu podwójnego opodatkowania, przestała istnieć. Obecnie pozostała zatem właściwie wyłącznie spółka jawna (i spółka partnerska) dzięki której można podwójnego opodatkowania uniknąć. W związku z tym cześć spółek funkcjonujących w modelu: sp. z o. o. komandytowa przekształciła się już w spółki jawne lub rozważa takie przekształcenie. Przy przekształceniu spółki z o. o. sp. k. w spółkę jawną jest jednak pewna pułapka na którą powinno się uważać, a której dotyczy ten artykuł. Inaczej cały zamysł ucieczki z biznesem od opodatkowania CIT nie zostanie osiągnięty.
Spółka jawna, której wspólnikiem jest spółka z o. o. jest opodatkowana CIT
Jeśli spółka jawna posiada wśród swoich wspólników spółkę kapitałową (sp. z o. o.) z zasady podlega ona pod opodatkowanie podatkiem od osób prawnych (CIT). Wynika to z art. 1 ust. 3 pkt 1a lit a i b ustawy z dnia z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, który stanowi że przepisy tej ustawy mają zastosowanie do spółek jawnych mających siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli wspólnikami spółki jawnej nie są wyłącznie osoby fizyczne oraz spółka jawna nie złoży w terminie odpowiednich dokumentów, o których niżej.
W efekcie, jeśli spółka jawna podlega pod CIT, dochód spółki jawnej w pierwszej kolejności zostanie opodatkowany przez spółka jawna będąca podatnikiem podatku CIT, a następnie będzie on po raz kolejny podlegał opodatkowaniu przez wspólników podatkiem PIT na etapie jego wypłaty w drodze podziału zysku. Lepiej zatem tego uniknąć, jeśli tylko można. A można.
Co zrobić, żeby wspólnicy spółki jawnej byli opodatkowani PIT?
Jest jednak rozwiązanie, żeby uniknąć tego problemu. Przepisy pozwalają na złożenie do urzędu skarbowego odpowiednich dokumentów, dzięki którym będąc wspólnikiem w spółce jawnej obok spółki z o. o. możemy uniknąć opodatkowania CIT.
Chodzi o formularze: CIT-15J oraz CIT-JW. Pierwszy z nich (CIT-15J) to informacja o podatnikach podatku dochodowego posiadających, bezpośrednio lub za pośrednictwem podmiotów niebędących podatnikami podatku dochodowego, prawa do udziału w zysku spółki jawnej. Drugi z nich (CIT-JW) to załącznik o danych podatnika podatku dochodowego, który osiąga dochody ze spółki jawnej.
Składając te dokumenty do urzędu skarbowego uciekniemy z nasza spółką jawną spod ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i unikniemy podwójnego opodatkowania dochodów spółki jawnej.
Kiedy złożyć CIT-15J i CIT-JW przy przekształceniu w spółkę jawną?
Przepisy mówią o tym, że celem uniknięcia objęcia spółki jawnej podatkiem CIT należy złożyć wyżej wskazane dokumenty przed rozpoczęciem roku obrotowego. Oznacza to, że powinny one być złożone przed otwarciem jej ksiąg rachunkowych. Jest taki przepis, który nakłada obowiązek aktualizacji informacji w terminie 14 dni od dnia powstania zmian w składzie wspólników. Niezachowanie tych terminów powoduje, że spółka jawna podlega opodatkowaniu CIT.
W przypadku przekształcenia sprawa zastosowanie znajdzie podpunkt c) długiego przepisu. Zgodnie z nim dokumenty CIT-15J i CIT-JW trzeba złożyć w terminie 14 dni, licząc od dnia zarejestrowania spółki jawnej – w przypadku nowo utworzonej spółki jawnej oraz spółki jawnej powstałej z przekształcenia innej spółki. Przepis ten dodano podczas nowelizacji przepisów o Polskim Ładzie. Wcześniej było bowiem zamieszanie w tym zakresie.
Niedochowanie terminu powoduje, że definitywnie spółka jawna staje się podatnikiem CIT bez możliwości odwrócenia tego stanu. Dlatego tak ważnym jest, żeby o tym pamiętać.
Jak wypełnić formularze CIT-15J i CIT-JW w przypadku przekształcenia?
Wypełnienie tych formularzy nie powinno nastręczać wielu problemów. Warto jednak oddelegować to księgowemu lub prawnikowi, który weźmie odpowiedzialność za ten dokument.
Dokumenty te przesyła się do naczelnika urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę spółki jawnej oraz naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla każdego podatnika osiągającego dochody z takiej spółki.
Należy pamiętać o tym, że formularzy CIT-JW powinno być tyle ilu jest wspólników w spółce. W kolumnie B4 i C3 tego dokumentu podaje się zaś rzeczywisty udział w zysku jaki przysługuje wspólnikom w nowo powołanej w wyniku przekształcenia spółce jawne.
Podsumowując, przekształcając spółkę w modelu sp. z o. o. sp. k. w spółkę jawną, o ile nie nastąpi wyłączenie jako wspólnika spółki z o.o. powinieneś pamiętać o potrzebie złożenia do skarbówki formularzy CIT-15J i CIT-JW. Masz na to 14 dni od wpisania spółki przekształconej do KRS. Inaczej spółka jawna będzie opodatkowana podatkiem dochodowym od osób prawnych.
